Inbox: Biskup - Castle Miniature - skala 1/10

Coś przepysznego wpadło mi ostatnio w łapy.

Popiersie rzeźbione przez Yurija Serebryakova, podpisane jako "Medieval Bishop". Twarz fenomenalna, rzeźba detali też, ale - uwaga - obarczona pewną ilością błędów merytorycznych.

O błędach za moment, najpierw zdjęcia części:

Popiersie dotarło do mnie w dość miękkim, kartonowym pudełeczku, które - oferma jedna - niemal natychmiast gdzieś wywaliłam. Dlatego reprodukuję zdjęcie popiersia ze strony Castle Mins.

No to jadziem z merytoryką.

1. Popiersie opisane jest jako "Medieval Bishop", ale na średniowiecznego biskupa to ono się nijak nie nadaje. Powód - napis na kapie:

W całości - "Ad mayorem Dei gloriam". Jest to dewiza zakonu jezuitów, założonego w 1540 roku. Druga sprawa - w "mayorem" jest błąd, powinno być "maiorem". Ścięcie ogonka od "y" i domalowanie kropki załatwia sprawę.

2. Biskup ubrany jest w albę (to plisowane takie, tułów i rękaw), humerał, stułę i kapę. Do kompletu mitra i pastorał. Strój używany w czasie uroczystej liturgii poza Mszą św. Obecnie używane są kapy w kolorach liturgicznych (biały, złoty, czerwony, zielony, fioletowy), najczęściej księdza w kapie można spotkać na pogrzebie. Nie wdając się w dywagacje - figurka ubrana jest "przedsoborowo", ja osobiście datuję ją na XIX - początek XX wieku. Poniżej reprodukcja obrazu St. Samostrzelnika z 1535 roku, przedstawiającego św. biskupa Stanisława ze Szczepanowa, ubranego właśnie tak, jak figurka.

3. Alba to długa biała szata współcześnie wkładana np. pod ornat. Obecnie ma ona dość szerokie, luźne rękawy, kiedyś - widać to na powyższej reprodukcji - kończyła się mankietem albo "gumką" zbierająca rękaw w nadgarstku. Figurka ma rękaw "bieliźniany", wąski, bez ściągacza, i do tego przykrótki..

4. Humerał, czyli "szaliczek" zawiązywany pod szyją po to, żeby spod alby nie było widać nieliturgicznego ubrania. Humerał jest biały, szeroki co najmniej na dłoń, zakłada się go jak szalik właśnie, kończy się dość wysoko pod brodą. Na figurce humerał owszem jest, ale wygląda jak kołnierzyk alby. Jest za wąski i nie widać, żeby był związany.

5. Mitra. Obrządek łaciński rozróżniał niegdyś trzy rodzaje infuł. Nasz biskup ma na głowie mitram pretiosam, czyli "drogocenną", wykonaną z materii jedwabnej, haftowaną złotem lub srebrem i ozdobioną szlachetnymi kamieniami lub blachami ze złota lub srebra. Współcześnie używa się infuł w kolorach liturgicznych, kiedyś dopuszczalne były jedynie biel, złoto i czerwień.

6. Pastorał. Kształty pastorałów są przeróżne, mniej lub bardziej bogate. Łączy je charakterystyczna, wygięta krzywaśń. Biskupi noszą pastorały krzywaśnią na zewnątrz. Zasadniczo należy pastorał trzymać prosto, a nie położony na ramieniu (figurka ma coś pośredniego, układ ręki trochę wymusza odchylenie pastorału w tył - pamiętajmy, że pastorał to kij służący niegdyś do podpierania się, nie patyk, na którym nosi się tłumoczek z dobytkiem).

7. Stuła. Widać jej tylko kawałek, ale dobrze, że jest.

Teraz co do kolorystyki całości. Skoro figurka "dzieje się" przed Soborem Watykańskim II, to kapa powinna być złota, bogato zdobiona, miejscami może być trochę czerwieni. Znów odsyłam do obrazu Samostrzelnika, który doskonale to pokazuje. Żadnych zieleni ani innych eksperymentów kolorystycznych, żadnego łączenia barw! 

W przyrodzie (tzn. w liturgii) występują jeszcze kapy fioletowe i teoretycznie można by biskupa tak właśnie ubrać - można sobie wyobrazić, że prowadzi pogrzeb - ale wtedy bez mitry i pastorału. Niegdyś nie używano pastorału podczas mszy żałobnych - tłumacząc, że biskup nie ma władzy nad zmarłymi - obecnie zdarza się to coraz częściej.

Reasumując: przepyszna, prześwietna, prześliczna figurka. Kilka drobnych błędów, ale nic, do czego warto by się przyczepić.