Moi chłopcy

 Mój głos w dyskusji o wystawie "Nasi chłopcy" w Muzeum Gdańska. 

Byłam, widziałam. A ponieważ jestem modelarzem, więc wypowiadam się właśnie w ten sposób.

Moja prababcia Marianna miała 11 rodzeństwa. Większość z nich żeniła się i wychodziła za mąż, i miała dzieci. Mieszkali w Bydgoszczy lub w Mąkowarsku pod Bydgoszczą, na ziemiach w 1939 r. wcielonych do Rzeszy jako okręg Gdańsk Prusy Zachodnie. Czyli na terenach, gdzie Polaków zabijano, wysiedlano, szykanowano i zmuszano do podpisywania volkslisty. Wiem na pewno o jednej ciotce, która podpisała. Ale tu na tych zdjęciach jej nie ma.

 
Są za to dwaj żołnierze Wojska Polskiego - przedwojennego i tego od Andersa - i są dwaj moi "dziadkowie z Wehrmachtu". Dla siebie nawzajem kuzynowie, szwagrowie, bratankowie, siostrzeńcy i stryjowie. Nie, żaden z nich nie poszedł do Wehrmachtu dobrowolnie. Jeden z nich zginął gdzieś, nie wiadomo nawet, gdzie, w rodzinie mówiło się coś o Norwegii, Narwik, ale po niemieckiej stronie. Dla mojej prababci, która przed laty przekazała mi większość tych informacji, wszyscy oni byli "nasi". Członkowie rodziny, krewni, bliscy.

 
Jest na gdańskiej wystawie gablota, a w gablocie stara szara koperta ze starymi czarno-białymi zdjęciami, świadectwo służby kogoś bliskiego w Wehrmachcie, opisana archaiczną kaligrafią, ewidentnie dla przyszłych pokoleń. Na dole koperty ta sama ręka, czerwonym długopisem, dopisała: NIE UDOSTĘPNIAĆ. Tak, ja też miałam w rodzinnym archiwum taką kopertę. Tyle że ja, razem z mamą, lata temu powklejałam zdjęcia dziadka z Wehrmachtu do albumu. Wiem niewiele, bo u mnie też się o wojnie nie rozmawiało. Nawet imiona tych dziadków już zdążyły się zatrzeć.

Skala 1/35, zmontowane z różnych magazynkowych śmieciuszków. 

Pierwszy z prawej Jan Poteracki, lata 30-te, okolice Bydgoszczy, uroczystość rodzinna

Jeden z moich "dziadków z Wehrmachtu". Mąż jednej z sióstr mojej prababci - Edmund? Edward?, lata 40-te, okolice Bydgoszczy.

Mąż innej z sióstr prababci. Na imię miał Paweł. Armia Andersa, Egipt 1942 r.

Bratanek prababci, nie znam nawet jego imienia. Zdjęcia niepodpisane. Wehrmacht.